Translate with Google
Deze blog verscheen eerder in het tijdschrift- IO Pages
STEMMEN
Ondergetekende is geen zanger, maar dat wist u al. Ik zal het al helemaal niet in mijn hoofd halen om als leadvocalist op het podium te gaan staan- alleen al omdat mijn stem, in falset, slechts bruikbaar is wanneer die minimaal twee keer gedubbeld is. Mijn podiumpresentatie is alleszins beroerd, en dan druk ik mij nog voorzichtig uit. Mijn stembereik is beperkt. Mijn Engelse uitspraak is zo-zo. Maar er is niemand die zo dicht bij mijn muziek staat als ikzelf- met alle beperkingen en imperfecties van dien.
Het is een merkwaardig dilemma. Er zijn minstens 800 miljoen mensen op deze wereld die beter zingen dan ik, maar het is altijd een klus geweest om een zanger of zangeres te vinden, die het ook niet alleen veel beter doet dan ik, maar bij wie ik ook het gevoel heb dat mijn liedje nog van mij is. Maar ja, wat is 'beter', in dit geval? Een onbruikbare kwalificatie, dus.
Nu is de grap: muziek draait niet om perfectie. Het draait om gevoel en zeggingskracht. De combinatie van de compositie en de stem, die bepaalt uiteindelijk of je geraakt wordt. Hoe 'imperfect' de uitvoering ook zijn mag (ik geef toe, er is een ondergrens). Ik denk dat het goed is, wanneer een liedje zo klinkt alsof de zanger het zelf bedacht heeft. Dat er geen ruimte is tussen de nootjes en de stem.
Er zijn in de loop der tijden vele goede en minder goede vocalisten geweest die hun stem geleend hebben aan mijn muziek. Met Kayak zo al een stuk of vier, vijf- de gastvocalisten nog even niet meegerekend. Meestal werd dat, zangtechnisch gezien zeker, vele malen beter dan wat ik zelf had kunnen doen. En allemaal hebben ze er ook hun eigen persoonlijkheid aan toegevoegd, waardoor het gebodene ongetwijfeld toegankelijker werd. Ik ben er zeker van, dat als ikzelf Ruthless Queen had gezongen, dit nummer absoluut kansloos was geweest. Sterker nog, het had de eindmix in de studio niet eens gehaald.
met zanger Chris Rainbow, 1984
Ik heb ooit een album gemaakt met Earth & Fire, Phoenix. De nummers die Irene Linders (tekst) en ik daarvoor schreven, hadden voor een deel best op een Kayak-album kunnen staan. En hoe goed Jerney alles ook gezongen heeft, er ontbrak in de combinatie misschien toch een zekere magie. Bij de nummers van de orignele E&F leden Gerard en Chris Koerts gebeurde iets, waar Jerney tien keer beter van werd- en de nummers grote hits. Ik ben eigenlijk erg benieuwd of zij als componisten ook mijn 'dilemma' kenden. Het gerucht ging halverwege de jaren zeventig dat Patricia Paay- om mij onbekende redenen- de plaats van Jerney zou overnemen. Hoewel Patricia als zangeres ongetwijfeld technisch 'beter' en veelzijdiger was dan Jerney, denk ik niet dat het de band ten goede zou zijn gekomen. Of zouden de liedjes ook in de uitvoering van La Paay overeind gebleven zijn? We zullen het nooit weten, maar ik ben persoonlijk blij dat het nooit is gebeurd.
Abba, ook zoiets. Ik ben een grote fan van Bjorn en Benny. Hun musical Chess behoort voor mij tot het beste wat ze in hun carrière hebben gemaakt. Maar het gros van hun werk had toch de meeste impact met de stemmen van Agnetha en Frida, in de setting van Abba. Yes heeft iets vergelijkbaars met Jon Anderson. Of Genesis met Pete Gabriel (sorry, proggers, ikzelf vond de band pas leuk worden met Phill Collins). Een groep als Marillion wordt nog steeds herinnerd aan hun periode met Fish, en dat heeft m.i. niets te maken met 's mans fenomenale zangkwaliteiten. En John Lennon en Paul McCartney hebben niet zomaar vrijwel altijd van hun eigen liedjes de leadpartij gezongen. 'Yesterday' had in de uitvoering van Lennon bepaald anders geklonken. En zo kan ik nog wel even doorgaan.
Wat ik mij altijd ben blijven afvragen: waarom wordt de eerste vocalist van een band vaak de beste genoemd? Terwijl de combinatie vaak op louter toeval berustte, en de vocalist in kwestie lang niet altijd vrijwillig achter de microfoon plaatsnam, maar dat gewoon deed omdat niemand anders kon of wilde. Bij mijn eigen band Kayak was dat al niet anders. Wat, als diezelfde achteraf 'beste' vocalist nu toevallig de derde of vierde op rij was geweest? Hadden we, wanneer Edward Reekers al in 1972 in Kayak begonnen was, überhaupt Max Werner- voor sommigen de ultieme Kayak-zanger- zelfs wel aangenomen? Als Cindy Oudshoorn in 1978 was opgevolgd door Reekers of Werner, hadden mensen dan ook geroepen: he nee, Kayak met een man, dat kan helemaal niet! Is de beoordeling gestoeld op muzikale inhoud en gevoel, jeugdsentiment, een verlangen naar een voorbije periode?
Het is eigenlijk een soortement 'de kip of het ei'-vraag, bijna een studie waard. Heel intrigerend, maar onbeantwoordbaar. En voor mij weer eens extra actueel nu er een nieuw Kayak album aan zit te komen, waarvoor ik opnieuw op zoek moest naar vocaal talent. Het resultaat daarvan hoop ik in 2017 te kunnen laten horen!
Ton